14
May
2022
Kunne xawinsoonnihuno Hawaasi Quchumi Gashshooti Eote Biilloonyi Qaru borro mini 2014/15 M.D deerra "C" Eo gamba assate gaangaawira hajo la'annonsa bissa ledo hasaawa assinoonni bare aanaati.
Konni South star Hotele assinoonni hasaawi bare hojo la'annonsa bissa Quchumu Eo lossate eote birxichubba halashshate,Kontrobandenna doogote aani daddalo hoola ,borrote mini kaajjillunni loosa hasiissanno.
Barete Hawaasi Quchumi Eote Sini borro mini deerra "C" giwiri baataano ledo amadisiisaminohunni sanade shiqqeenna hasaawa assinoonni.
Sanadetenni la''a dandiinoonninte gede ikkiro Quchumaho 12.000 ale deerra "C" gowiri baataano nooha ikkanna kuri''uu giddonni sa'idirira 1.3% calla giwire gamba assa dandiinoonni.
Wole Deerra "C" giwiru baataano sasu dirinni mitte hinge calla bikkate giwiru bikka assinanninsata qummi assitinoha ikkanna sanade kunino ikkeenna sa''i baajeettete diro gobbate kalaqantino mitiimma kaiminni hasi'noonni deerra giwire gamba assa dandiinoonnita xawinsoonni.
Barete beeqqaano amadisiisseno Quchumaho Eo lopha seera lossanna giwire yannatenninna ammanamatenni baata dandiitanno daga kalaqa ikkanno yitino.
Konninni ledo giwori baatanora injiitanno ikkito kalaqanna hedo cu'mishiishate loossa hala'ladunni iillisha Mootimmate wiinni agarranni looso ikka hasiissanno yaatenni hasaawu beeqqaano coyidhino.
Tenne hajo lainohunnino techo Quchumu Eote Biilloonyi sinu borro mini baxxinohunni 2014/15 deera"C" giwire gamba assa lainohunni hajo la'annonsa bissa ledo hasaawa assinoonni.
Umisi Eonni galannohu Hawaasi Quchumi noosi jawa Eote wolqa horonsiratenni jawu garinni lophanni noo Quchumunna teessaanote latishshu hasatto wonshate sharro assinanni hee'noonni.
Konni widoonni baxxinohunni Quchumu eora giwiru lopha babbaxxitino dadalunna owaante handaarranni seera agarino xuruurinni bobbakkinonna giwirenna takse ammanamatenni baattanno daga jawa qeecha fultannoreeti.
Tenne mittimmate amaalamate bare aana afame hasaawa assinohu Hawaasi Quchumi Jireennu Paarte borro mini Sooreessi kalaa Kaasu Arusihu Quchumu latishshu hasattonna wiinamu lopho mereersitino Eo gamaba assate seera seedisate wo'munku qeecha ikka hasiissanno yiino.
Konni widoonnino kalaa Kaasu handaaraho noo wolqa gamba assine horonsirate dandiinanni gede shiima ogeeyyewa leeltanno baincho ikkitonna baincho looso huna ga'ara yinannikki hajo ikka hasiissanno yiino.
Konninnino waateho Quchumu gede giwire amandoonni yanna giddo gamba asse gumula hasiissanno yaatennino Sooreessu buuxisinno.
Hawaasi Quchumu layinki kantiibinna Quchumu konistirakshiinete Biddishshi Sooreessi kalaa Milkiyasi Bittirehu isi widoonni Quchumu Eo huunce horonsirate uurrinsha mannu wolqanninna tekinolojetenni irkisantino harinsho heera hasiisanno yiino.
Konne assa dandiiniro yee kalaa Milkiyasi Quchumu teesaano wiinni shiqqanno latishshunna danchu Gashshooti xa'mo hasiisanno daninni tumo qola dandiinanni.
Hawaasi Quchumi Gashshooti Eote Biilloonyi sinu borro mini Sooreessi Kalaa Demise Isaatuhu isi widoonni uurrinshate noo wolqate anjenna kira ganba assirate hedo gatisate loonsanni hee'noonni yiino.Monnirano waate waateho balaxote leellanni noore woyyeessate qoleno tantanantino harinshonni loosu aana hosiisatenni jawaante illacha tunge loonsanni hee'noonni yiino.
Konni widoonnino hasaawunni ka'ino xe'nenna hedo aantete loosu giddora e'ne loonsanniha ikkinotano Sooreessu coyrino.
የከተማዋን ገቢ ለማሳደግ የገቢ አይነቶችን ማስፋት እና ህጋዊነትን ማጎልበት ትልቅ አቅም እንደሚሆን ተገለፀ
ይህ የተገለፀው የሐዋሳ ከተማ አስተዳደር ገቢዎች ባለስልጣን ዋና ቅ/ጽ/ቤት በ2014/15 ዓ.ም የደረጃ "ሐ" የገቢ አሰባሰብ ዙሪያ ከባለድርሻ አካላት ጋር በተወያየበት መድረክ ላይ ነው።
በዚህ በሳውዝ ስታር ሆቴል በተደረገው የውይይት መድረክ ባለ ድርሻ አካላት የከተማዋን ገቢ ለማሳደግ የገቢ ርዕሶችን በማስፋት፣ የኮንትሮባድና የጎዳና ላይ ንግድን በማስቀረት፣ ጽ/ቤቱ በቁርጠኝነት ሊሰራ ይገባል ብለዋል።
በመድረኩ የሐዋሳ ከተማ ገቢዎች ቅርንጫፍ ጽ/ቤት ከደረጃ 'ሐ' ግብር ከፋዮች ጋር በተያያዘ ሰነድ ቀርቦ ውይይት ተደርጓል።
በሰነዱ ማመላከት እንደተቻለው ከሆነ በከተማዋ ከ12,000 በላይ የደረጃ "ሐ" ግብር ከፋዮች ያሉ ሲሆን ከእነዚህም ባለፉት አመታት 1.3% ብቻ ግብር መሰብሰቡ ታውቋል።
በሌላም የደረጃ "ሐ" ግብር ከፋዮች በሦስት አመት አንድ ጊዜ ብቻ የሚገመት የግብር ትመና እንደሚደረግባቸው የጠቀሰው ሰነዱ ይህም ሆኖ በባለፉት በጀት አመታት በሀገሪቱ ተከስቶ በነበረው ችግር የተነሳ የተፈለገውን ያክል ግብር እንዳልተሰበሰበም ተገልጿል።
የመድረኩ ተሳታፊዎች አያይዘውም ለከተማዋ ገቢ ማደግ ህጋዊነትን ማስፋት እና ግርብርን በወቅቱ እና በታማኝነት መክፈል የሚችል ህብረተሰብን መፍጠር ተገቢ ይሆናል ብለዋል።
ከዚህ በተጓዳኝም ለግብር ከፋዩ ማህበረሰብ ምቹ ሁኔታ መፍጠርና የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራዎችን በስፋት ማዳረስ ከመንግስት የሚጠበቅ ተግባር መሆን አለበት በማለት ተወያዮቹ ተናግረዋል።
ይህን ታሳቢ ባድረገ መልኩም ነው ዛሬ የከተማዋ ገቢዎች ቅርንጫፍ ጽ/ቤት በተለይም በ2014/15 የደረጃ 'ሐ' ግብር አሰባሰብን አስመልክቶ ከባለድርሻ አካላት ጋር የተወያየው።
በራሷ ገቢ የምትተዳደረው የሐዋሳ ከተማ ያሏትን እምቅ የገቢ አቅሞች በመጠቀም በከፍተኛ ሁኔታ እያደገ ላለው የከተማዋን እና የነዋሪዋ የልማት ፍላጎት ለማሟላት ጥረት እየተደረገ ይገኛል።
በዚህ ረገድ በተለይም ለከተማዋ ገቢ ግብር ማደግ በተለያየ የንግድ እና አገልግሎት ዘርፎች ህጋዊ በሆነ መስመር የተሰማሩ እና ግብርና ታክስን በታማኝነት የሚከፍሉ የህብረተሰብ ክፍሎች ትልቁን ድርሻ የሚወጡም ናቸው።
በዚህ የጋራ የምክክር መድረክ ላይ በመገኘት ንግግር ያደረጉት የሐዋሳ ከተማ የብልጽግና ፖርቲ ጽ/ቤት ኃላፊ አቶ ካሱ አሩሣ የከተማዋን የመልማት ፍላጎት እና ፈጣን እድገት ያማከለ የገቢ አሰባሰብ ስርዓት ለመዘርጋት የሁሉም ድርሻ ሊሆን ይገባል ብለዋል።
በዚህ ረገድ አሉ አቶ ካሱ በዘርፉ ያለውን አቅም አሟጦ ለመጠቀም ይቻል ዘንድ ጥቂት በሆኑ ባለሙያዎች ዘንድ የሚስተዋሉ ብልሹ አሰራርና ኃላፊነት የጎደለው ተግባርን መቅረፉ ለነገ ይደር የሚባል ሊሆን አይገባም።
ከዚህ ጎን ለጎንም እንደ ከተማ ግብርን በተያዘለት የጊዜ ገደብ ሰብስቦ ማጠናቀቅ ይገባል በማለትሞ ነው ሀላፊው ያስረዱት።
የሐዋሳ ከተማ አስተዳደር ምክትል ከንቲባና የከተማና ኮንስትራክሽን መምሪያ ኃላፊና አቶ ሚልኪያስ ብትሬ በበኩላቸው የከተማዋን ገቢ አሟጦ ለመጠቀም ተቋሙን በሰው ሀይል በቴክኖሎጂ የታገዘ አሰራር ሊኖረው ይገባል ብለዋል።
ይህን ማድረግ ሲቻል አሉ አቶ ሚልኪያስ እንደ ከተማ በነዋሪው ዘንድ የሚቀርቡ የልማትና መልካም አስተዳደር ጥያቄዎችን በተገቢው መልኩ ምላሽ መስጠት ይቻላል።
የሐዋሳ ከተማ አስተዳደር ገቢዎች ባለስልጣን ዋና ቅርንጫፍ ጽ/ቤት ኃላፊ አቶ ደምሴ እሳቱ በበኩላቸው በተቋሙ ያለውን የአቅም ውስንነት እና የኪራይ ሰብሳቢነት ዝንባሌን ለመቅረፍ እየተሰራ ይገኛል ብለዋል።
ከዚህ ጎን ለጎንም ቀደም ሲል ይታይ የነበረውን አሰራር በማሻሻል ብሎም ቅንጅታዊ አሰራርን ተግባራዊ በማድረግ ረገድ ጥረት በትኩረት እየተከናወነ ይገኛልም ብለዋል አቶ ደምሴ።
በዚህ ረገድም በውይይቱ የተነሱ ጉድለቶችን እና አስተያየቶችን በቀጣይ ተግባራዊ በማድረግ የሚሰራ እንደሆነም ሀላፊው ተናግረዋል።
የሐ/ከ/የመ/ኮ/ጉ/መምሪያ
ግንቦት 2/2014 ዓ/ም
ሐዋሳ